Mình luôn nói rằng sách là người nâng đỡ, hỗ trợ và giúp sức cho mình rất rất nhiều. Không ngoa khi nói rằng sách chính là người bạn, người thầy, người đồng hành lý tưởng cho mình trên mọi chặng đường. Nếu không có sách sẽ không có Lê Nghĩa và những năm tháng sinh viên thú vị tới thế. Một nhân tố rất quan trọng thời điểm đó chính là thư viện của trường, mình đã đóng mọc rễ ở đó suốt bốn năm đại học. Hôm nay mình đọc được một cuốn sách rất hay mang tên “nâng cao năng lực học tập nhờ hoạt động đọc sách” do anh Nguyễn Quốc Vương dịch. Cuốn sách này chính là sổ tay thư viện trường học do Bộ Giáo Dục – Văn hoá – Thể Thao và Công Nghệ Nhật Bản uỷ thác năm 2009.
Cuốn sách khá mỏng, 115 trang thôi nhưng nó sẽ chúng ta rất nhiều cách thức thú vị để áp dụng không chỉ cho các thư viện trường học mà còn cho chính thư viện gia đình của chúng ta nữa. Cùng mình điểm qua những điều quý giá của sách nhé. Mình tin các cha mẹ, các bạn học sinh và sinh viên cũng sẽ học được rất nhiều điều.
1. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA CỦA ĐỌC SÁCH
Nhiều bạn không thích đọc sách vì cảm thấy nó rất lý thuyết, mất thời gian nhưng với mình nếu biết cách ứng dụng những điều ý nghĩa từ sách thì bạn hoàn toàn có thể thực hiện bất cứ mục tiêu nào. Những năm tháng sinh viên, xuất phát điểm ban đầu của mình không tốt lắm nếu không nói là tệ. Nhưng may mắn là mình rất thích đọc sách, và càng đọc thì mình càng được tiếp thêm động lực, sự tự tin vào bản thân. Để rồi mình ứng dụng những điều đã đọc được vào việc học, kết quả là mình đã dành được khá nhiều học bổng của nhà trường. Bố mẹ mình cũng phần nào bớt áp lực và lo lắng cho cô con gái một mình sống giữa thủ đô. Sinh viên mình khá bận nên toàn tranh thủ đọc sách khi có thời gian. Sau này khi có được công việc với mức lương tốt (1,5 triệu/tuần/nửa buổi) việc học và đọc sách của mình với được đưa vào quy củ. Còn trước đó bạ đâu đọc đấy, rảnh chút nào học chút đấy. Mình biết cách đó cũng có nhiều bất cập nhưng làm nhiều thành kỹ năng.
Chính quá trình đọc liên tục và tranh thủ đọc như vậy đã giúp mình có thể chuyển trạng thái tập trung rất nhanh. Do đọc các cuốn sách dày cộp quen rồi nên khi đọc sách giáo trình mình thấy rất dễ hiểu. Bởi vốn từ vựng đã được hình thành, xây dựng và phát triển rất nhiều thông qua sách. Năng lực học tập vì thế mà cũng được cải thiện rất nhiều. Nhờ sách mình có thể lên thuyết trình rất tự tin, gãy gọn mà không cần nhìn nhiều vào slide. Lần mình phát hiện ra bản thân bị ngọng và bị cười chê trước nhiều người, nếu không có sách mình đã không thể lấy lại sự tự tin, tiếp tục con đường học tập hăng say của mình như thế. Mình đã được sách dạy rằng mỗi một bài học đến đều chỉ với mục đích duy nhất là giúp ta học hỏi, phát triển và hoàn thiện hơn mà thôi. Vậy nên thay vì sợ hãi mình học cách đối diện và vượt qua nó. Mình sửa ngọng hỏi ngã trong vòng một tuần và nhờ hành trình ấy mình có được công việc mà nhiều bạn mơ ước. Chấm dứt chuỗi tháng ngày vừa phát tờ rơi, vừa bưng bê quán cà phê, vừa đi gia sư vẫn không đủ sống. Mình cũng là đứa thích viết lách từ bé nên sinh viên đọc cái gì hay mình cũng thường ghi chép lại rồi xem có thể áp dụng nó như thế nào. Đó là lý do giờ đây mình vẫn có những cuốn sổ tay được viết tận năm 2011, đọc lại thấy ngô nghê, đáng yêu thật sự.
2. GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM TIẾN HÀNH ĐỌC SÁCH
Phần này muốn nói tới tầm quan trọng của các cô giáo chủ nhiệm. Mình không rõ ở các trường khác thì cô giáo có phát động việc đọc sách của các con không nhưng nơi bé con mình theo học thì cô giáo chủ nhiệm rất tuyệt vời. Cô là người yêu sách, ham thích học hỏi, điển hình là hai bé con nhà chị ấy bạn nào cũng ham thích đọc sách. Số sách mà chị ấy đem từ nhà tới lớp đủ dùng cho 28 học sinh thân yêu đọc cả năm không hết.
Chưa kể các bạn nhỏ còn có cả tủ sách gia đình nữa. Bé con nhà mình ở nhà đã quen đọc sách với bố mẹ, tới trường lại gặp thêm cô nữa thì không khác gì cá được thả về biển. Cô giáo của con không giao bài tập về nhà mà khuyến khích các bạn nhỏ đọc sách rồi quay lại video gửi cho cô. Cuối tháng cô sẽ có phần tổng kết để trao quà cho các bạn nhỏ. Các con vì thế hăng say đọc. Nàng nhà mình tối nào cũng lấy hai ba cuốn sách mỏng nàng thích ra đọc. Đọc xong cũng hơn 30 phút rồi. Cô nàng hay bảo công nhận truyện này hay thật mẹ ạ. Thời điểm đầu cô giáo cũng hay trao đổi với mình về việc đọc sách của con. Cô bảo bé nhà mình đã đọc tốt rồi nên có thể cho con đọc sách nhiều chữ hơn. Thời điểm đầu con cũng hợp tác, tuy nhiên mình thấy cô nàng bắt đầu không vui vì con vẫn hứng thú với truyện có hình hơn. Thế là mình bảo con từ giờ con cứ lựa sách mà con thích đọc trong tủ sách của con. Bởi mẹ đã lựa sẵn sách hay rồi, nên con thoải mái chọn. Sách nhiều chữ mẹ sẽ để sang tủ sách của bố mẹ, khi nào con hứng thú với sách đó thì bảo mẹ, mẹ sẽ giới thiệu cho con nghe. Nàng ấy ôm mẹ cùng nụ cười rạng rỡ, và từ hôm ấy nàng ấy tươi rói nói cười khi đọc sách. Đây cũng là bài học mà mình mong cả cha mẹ để tâm. Hãy nuôi dưỡng tình yêu đọc sách cho con bằng việc quan tâm đến sự hứng thú của con với từng thể loại sách. Khi con đã thích, đã có kỹ năng đọc tốt thì sách nào con cũng sẽ thích thôi, ta không cần vội. Giống như việc đi xe của con gái mình vậy, lúc đầu là xe nhỏ, đi quen, đi thành kỹ năng thì đi xe to là chuyện hết sức đơn giản và dễ dàng.
3. TỦ SÁCH GIA ĐÌNH, THƯ VIỆN ĐỊA PHƯƠNG
Ngày mình ở quê thì địa phương mình không có thư viện nhưng mình hay chơi thân với chị có cả thư viện sách. Chị chuyên phân phối sách mới và cũ, khỏi cần nói, chị đã giúp nuôi dưỡng niềm yêu thích và khao khát đọc sách của mình thế nào. Bây giờ mình ra thành phố thì có hẳn một thư viện tỉnh to đùng. Tuy nhiên mình khá ít lên vì sách mình đọc mình lại thích viết, chú thích rồi đánh dấu. Sách mượn thì phải tuyệt đối giữ gìn nên thay vì mượn mình hay sở hữu nó luôn. Mình hay làm việc xuyên trưa mà thư viện thì 11h30 đã đóng cửa, mạch làm việc đang dâng trào mà phải đứng lên ra về làm mình hơi hụt hẫng. Thế nên mình chú trọng nhiều hơn tới thư viện sách của gia đình. Sự yên tĩnh mà mình cần thì ở nhà lại hoàn toàn đáp ứng được. Vậy nên năm nay số lần mình lên thư viện khá ít, nhất là khi mình chuyển hẳn sang mảng đào tạo. Ngày làm bên viễn thông thì mình lên suốt cả năm. Tuy nhiên đó vẫn là nơi tuyệt vời để các cha mẹ và bé con cùng nhau trải qua những giờ đọc sách ý nghĩa mà không hề tốn kém.
Gia đình mình sách rất nhiều, mình phân thành ba khu vực. Giá sách của mình và bé con ở trong phòng làm việc và đọc sách của gia đình. Giá sách của con gái thì ở ngoài phòng khách, bên cạnh cây đàn piano mà con thích. Giá sách nhỏ, thấp nên cô nàng có thể thoải mái lựa chọn. Giá sách của chồng là giá sách ngay cửa ra vào. Nhà mình ở đâu cũng có sách, ai cũng có thể dễ dàng có được cuốn sách của riêng mình vì mình đã phân loại rất rõ ràng theo từng khu vực và từng chủ đề. Thế nên mình không cần phải nghĩ cách làm sao để con yêu thích đọc sách vì môi trường đã có sẵn, cả ở nhà lẫn ở trường. Tiếp đó là tối nào, ngày nào con cũng thấy mình và chồng đọc, do đó với con đọc sách cũng như ăn cơm và uống nước thôi. Nếu không đọc sẽ thấy thiếu thiếu.
Song song với việc đọc sách mình vẫn để con xem ti vi, trước kia là 10 phút, nay con lớn hơn mình cho con xem lên mỗi ngày 15 – 20 phút. Kênh con yêu thích chính là kênh đố vui, mình ngồi nghe mà cũng thấy rất thú vị. Sau khi con xem xong chương trình mình sẽ đi lựa sách cùng chủ đề đó với con để con đọc. Nàng ấy vì thế mà hứng thú hơn hẳn, cảm giác tìm hiểu thêm về địa danh vừa nghe khiến con rất thích thú. Đây cũng là điều mà tác giả nói tới. Không cần phải cắt toàn bộ thiết bị điện tử trong nhà, quan trọng là ta biết phải sử dụng nó như thế nào để giúp ích cho việc học tập và phát triển của con mà thôi. Nhà mình được cái bố siêu giỏi sử, địa, mẹ thì lại chuyên tính toán, số liệu nên nàng ấy có thể được bố mẹ đào tạo, mở rộng sâu về các chủ đề khác nhau. Mỗi lần bố đem quả địa cầu xuống và giới thiệu về các nước là mắt nàng ấy sáng quắc lên. Mình ví dụ bố sau khi giới thiệu về nước Nga với những điểm đặc biệt và nổi trội của nó, hai bố con sẽ lấy cuốn sách nhỏ về nước Nga ra đọc. Đọc xong hai bố con sẽ chơi ai là triệu phú, nàng ấy vì thế mà rất tập trung lắng nghe để còn chọn đáp án đúng. Trước kia thắng sẽ là bố thơm con, thua thì con thơm bố, nay nàng ấy hay đòi sticker để dán vào sổ. Đủ 15 sticker là lại được đi đổi quà của mẹ, vui như Tết. Chồng mình cũng vì thế mà phụng phịu vì đang hên khi được hoa hậu nhí thơm, nay không được. Cơ mà mẹ đã cho vào nhiệm vụ gia đình là bố đi làm về là kiểu gì cũng được hai mẹ con thơm cho 10 cái. Gia đình tha hồ mà gắn kết, ôm nhau thắm thiết như thể bố đi cả tháng mới về.
4. TRƯỜNG HỌC TIẾN HÀNH HOẠT ĐỘNG ĐỌC SÁCH
Trường con gái của mình có cô thủ thư rất xịn, chị là biên tập của Kẹp Hạt Dẻ, chị đọc rất nhiều sách và rất am hiểu tâm lý trẻ em. Ngày nào mà học tiết đọc sách của cô về là nàng nhà mình khen hết lời “mẹ ơi cô kể chuyện hay lắm” sau đó còn bắt chước giọng điệu của cô kể lại cho mẹ nghe. Mẹ nhìn mà cười rớt quai hàm, mắt miệng của nàng ấy kể đã đành, đến cái hất tóc cũng phải hết sức mới chịu. Trước kia mình cũng có tham gia ngày hội đọc sách do trường con tổ chức. Ngày ấy bé con còn học mầm non, mình đi cùng cô hiệu trưởng trường mầm non của con. Mình muốn tìm hiểu trước về trường mà bé con sẽ theo học. Kết quả là mình được chứng kiến một chương trình rất ý nghĩa và thiết thực, các bạn nhỏ rất háo hức với lễ hội sách và phần trò chuyện của các diễn giả khách mời. Đó cũng là lần đầu tiên mình nhìn thấy dịch giả Nguyễn Quốc Vương, sách 3000 ngày trên đất Nhật của anh ấy cũng được cô hiệu trưởng trao tay mình hôm đó. Tuy nhiên hai anh em mình chưa chính thức gặp nhau, nếu đã đọc 3000 ngày trên đất Nhật chắc chắn mình sẽ ra chào và gửi lời cảm ơn tới anh!
Mình nghĩ các chương trình thiết thực và ý nghĩa như thế rất cần được lan toả rộng rãi vì sau ngày hội ấy không những các bạn nhỏ mà chính các cha mẹ và thầy cô cũng được truyền cảm hứng rất lớn về việc đọc sách. Nếu cha mẹ thầy cô không hay đọc thì rất khó để truyền cảm hứng đến các bạn nhỏ vì các con sẽ bắt chước và làm theo những người các con tiếp xúc hàng ngày. Trong đó cha mẹ và thầy cô chiếm vai trò chủ đạo. Muốn ảnh đẹp thì gương nhất định phải sáng. Cô thủ thư của trường không chỉ là người phân loại, lựa chọn sách mà cô còn là người tham vấn cho phụ huynh học sinh những cuốn sách phù hợp. Đó có thể là các dòng sách cổ điển, sách phát triển theo từng giai đoạn của trẻ, sách theo chương trình dạy hoặc sách do thầy cô hoặc cha mẹ phụ huynh đề xuất sau khi họ đã đọc xong. Điều quan trọng hơn nữa THƯ VIỆN TRƯỜNG HỌC cần biến thành TRUNG TÂM HỌC TẬP. Nơi đó các con có thể mượn được các dòng sách tham khảo, sách đọc thêm để hỗ trợ cho việc học trên trường. Ngày sinh viên mình đạt được kết quả học tập tốt là nhờ điều này. Khi học xong bài ở lớp mình sẽ lên thư viện tra tên sách tham khảo của giáo trình đó. Nhờ quá trình đọc nhiều sách khác nhau về cùng một chủ đề mình đã nắm được kiến thức cốt lõi trong sách. Mình ghi chú, sơ đồ hoá nó lại, sau đó ra cổng trường tìm thêm phao tài liệu của khoá trước để đối chiếu. Kiểu gì cũng tìm ra 20% những kiến thức quan trọng quyết định tới 80% nội dung giáo trình. Với các môn viết luận thì mình đọc thật nhiều để hiểu sâu về 20% cốt lõi kia, còn với môn tính toán thì mình sẽ tư duy để hiểu rõ bản chất, ý nghĩa của các công thức. Sau đó làm để thấu suốt từng dạng đề. Cuối tuần thì hệ thống lại một lượt, đó là lý do khi đi thi mình không cần ôn quá nhiều mà kết quả vẫn rất tốt.
Bài này vẫn gõ điện thoại và vẫn dài, hi vọng hữu ích với những ai đọc bài. Mình mong mỗi cha mẹ khi đọc xong chia sẻ này, hãy tự nâng cao năng lực học tập của mình bằng việc đọc sách. Vì đó chính là cách đơn giản, bền vững nhất để kiến tạo nên tương lai của con cái chúng ta mai này. Bởi cha mẹ chính là gốc rễ, cội nguồn định hình nên nhân cách và tư duy của mỗi đứa trẻ!
