Một cuốn sách rất hữu ích của Chris Bailey. Cuốn sách giúp chúng ta làm chủ sự chú ý của bản thân, nâng cao sự tập trung, từ đó tăng hiệu quả trong một thế giới đầy biến động như hiện nay.
Cuốn sách được chia làm hai phần, phần một là về trạng thái siêu tập trung, phần hai là cách để chúng ta phân tán sự tập trung ấy. Hai phần này nhìn vào thoạt đầu ta tưởng nó đối lập nhau, nhưng thực tế chúng bổ trợ và nâng đỡ cho nhau rất tốt.
Nếu siêu tập trung giúp chúng ta nâng cao hiệu suất, đạt được sự vượt trội trong công việc và cuộc sống thì phân tán sự tập trung giúp chúng ta khôi phục năng lượng và phát triển sự sáng tạo của mình một cách mạnh mẽ. Cùng mình điểm qua một số những bài học hữu ích trong cuốn sách này nhé.
1. Đừng như cái máy
Tác giả sử dụng tiêu đề này là bởi đôi khi chúng ta làm việc theo thói quen mà mất đi sự tỉnh thức của mình. Điều quan trọng để chúng ta tiến vào trạng thái siêu tập trung, đó chính là cần hướng sự chú ý của bản thân vào việc quan trọng và có ý nghĩa nhất. Nếu chúng ta không chủ đích, lựa chọn được việc có ý nghĩa ngay từ đầu thì sự tập trung của chúng ta sẽ chẳng tạo ra bất cứ thứ gì. Dựa vào các tiêu chí có lợi hoặc vô bổ, hấp dẫn hoặc không hấp dẫn. Chúng ta tạo ra bốn loại công việc như sau:
Loại công việc cần làm, đây là loại công việc có lợi nhưng không hấp dẫn, đó là những thứ dù không thích nhưng chúng ta vẫn bắt buộc cần xử lý, nếu không chúng sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng.
Loại công việc có chủ đích, đây là loại công việc có lợi và hấp dẫn. Đây là công việc mà chúng ta sinh ra để làm, tạo ra sự đột phá lớn lao cho cuộc sống và sự nghiệp của bản thân trong tương lai . Loại công việc có chủ đích mà mình thường làm đó chính là đọc sách, viết lách và nghiên cứu về các đề tài mà mình đang quan tâm.
Loại công việc không cần thiết, đây là những công việc vô bổ và không hấp dẫn, công việc này chúng ta có thể loại bỏ.
Cuối cùng loại công việc phân tâm, đây là loại công việc vô bổ nhưng lại vô cùng hấp dẫn, đó có thể là đọc báo, xem phim, lướt video nhảm nhí.
Để có thể tiến vào trạng thái siêu tập trung, bạn hãy liệt kê ra những công việc mà mình làm hằng ngày, sau đó đưa nó vào các ô này, xem mình đang tập trung vào loại công việc nào nhất. Hiểu được rồi thì chúng ta mới biết cách điều chỉnh và thay đổi trong thời gian tới theo hướng có lợi cho bản thân.
2. Không gian chú ý
Đây là một phần sẽ giúp cho chúng ta thấu hiểu một cách sâu sắc về nhiệm vụ theo thói quen và nhiệm vụ phức tạp. Nếu nhiệm vụ theo thói quen là những nhiệm vụ ta làm mà không phải nghĩ, nhiệm vụ này chiếm không gian chú ý tối thiểu. Chẳng hạn, ta vừa có thể lái xe, vừa có thể nghe podcast hoặc nghe nhạc. Hoặc ta có thể vừa nghe nhạc không lời, vừa đọc sách. Việc lái xe đã trở thành một nhiệm vụ theo thói quen, ta làm nó bằng bản năng, bằng tiềm thức chứ không cần phải tập trung ý thức vào đó nữa. Nó sẽ chiếm một không gian chú ý rất nhỏ của chúng ta.
Trong khi đó nhiệm vụ phức tạp đòi hỏi chúng ta phải tập trung tối đa không gian chú ý của mình. Đây là những nhiệm vụ khó, quan trọng, ta cần tập trung cao độ thì mới có thể xử lý và đạt được năng suất tối đa.
Hiểu được điều này, chúng ta hoàn toàn có thể kết hợp giữa nhiệm vụ theo thói quen và nhiệm vụ phức tạp như sau:
– Nhiều việc nhỏ theo thói quen: Ta có thể dọn nhà, gấp quần áo, tưới cây, học thuộc lời bài hát trong khi nấu cơm.
– Một việc tập trung cao và một việc thói quen: vừa nấu cơm vừa học từ vựng Tiếng Anh, vừa rửa bát vừa luyện nghe Tiếng Anh…
– Một việc phức tạp: đọc sách kết hợp ghi chép và đóng gói. Ta không thể làm thêm việc nào khác trong tiến trình này bởi đọc sách để tiếp thu tri thức nó vốn là việc phức tạp rồi.
3. Sức mạnh của siêu tập trung.
Như đã nói phía trên, nếu chúng ta muốn bước vào trạng thái siêu tập trung thì chúng ta chỉ tập trung duy nhất vào một công việc có lợi. Để công việc này chiếm lĩnh toàn bộ không gian chú ý của chúng ta. Để siêu tập chung, ta cần bắt đầu với bốn bước sau đây:
-B1: Chọn một vấn đề có lợi để chú ý.
-B2: Loại bỏ thứ gây sao nhãng, bao gồm cả bên ngoài (môi trường xấu sống như điện thoại, máy tính bảng, các thiết bị điện tử, các tiếng ồn) và bên trong (những suy nghĩ vẩn vơ trong tâm trí).
-B3: Tập trung vào vấn đề đã chọn
-B4: Tiếp tục kéo dài sự tập trung vào vấn đề ban đầu
Để loại bỏ sao nhãng, chúng ta cần nắm được bốn kiểu sau nhãn thông thường. Nó được chia ra với hai tiêu chí: bực mình hoặc vui vẻ; không kiểm soát hoặc có kiểm soát.
– Những việc khiến ta bực mình và không kiểm soát được, thì hãy giải quyết ngay để quay lại công việc.
– Những việc khiến ta vui vẻ, nhưng không kiểm soát được, thì hãy tham gia. Chẳng hạn như cuộc viếng thăm đột xuất của cấp trên, của cấp lãnh đạo, hoặc của người nhà.
– Những việc khiến ta bực mình hoặc vui vẻ nhưng nằm trong sự kiểm soát của ta, thì ta hãy xử lý chúng trước khi xuất hiện.
4. Chế độ sáng tạo của bộ não.
Như mình đã nói phía trên, chúng ta cứ nghĩ rằng việc phân tán sự tập trung, sẽ đi ngược lại với trạng thái siêu tập trung. Tuy nhiên thực tế trạng thái này bổ trợ và tạo tiền đề rất lớn cho trạng thái siêu tập trung. Bởi khi chúng ta phân tán sự tập trung một cách có chủ đích, chúng ta sẽ có thể lên được kế hoạch cho tương lai, hồi phục được năng lượng của mình và biết cách kết nối các ý tưởng. Đây cũng là tiền đề để phát triển sự sáng tạo mạnh mẽ ở bên trong của ta.
Có ba kiểu phân tán sự tập trung:
– Kiểu nắm bắt, đây là kiểu để tâm trí được tự do, có thể nắm bắt bất cứ thứ gì xuất hiện.
– Kiểu gặp những vấn đề, giữ hờ một vấn đề nào đó trong tâm trí rồi để tâm trí lượn lờ quanh nó. Ý tưởng mới mẻ sẽ xuất hiện ngay sau đấy.
– Kiểu theo thói quen, thực hiện một nhiệm vụ đơn giản, nắm bắt những ý tưởng và kế hoạch giá trị xuất hiện trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đó. Đây cũng là kiểu hữu ích nhất trong ba kiểu phân tán.
5. Kết nối các điểm.
Như chúng ta đã biết, sự tinh thông trong bất cứ một lĩnh vực nào được quyết định bởi những liên kết thần kinh mà ta có được trong lĩnh vực đó. Đó cũng chính là việc tích lũy 10. 000 giờ thực hành (output) mà mình đã nhắc tới rất nhiều lần trước đây. Việc kết nối các điểm cũng tương tự như vậy. Chúng ta càng kết nối được nhiều điểm trong một lĩnh vực, thì chúng ta càng tinh thông và hiểu biết rộng về lĩnh vực đó.
Để có thể kết nối các điểm một cách hiệu quả, chúng ta cần lưu ý sáu bước sau đây:
-B1: Phân tán sự chú ý trong môi trường phong phú
-B2: Viết ra những vấn đề đang cố giải quyết
-B3: Ngủ cho qua vấn đề
-B4: Lùi lại (để nhìn quan sát bao quát vấn đề)
-B5: Chủ động bỏ qua những việc chưa hoàn thành (để tiềm thức của ta tiếp tục âm thầm xử lý nó)
-B6: Tiếp nhận những điểm giá trị hơn (đây là việc ta làm một cách chủ động). Mình sẽ nói sâu ở phần sáu.
6. Thu thập các điểm.
Đây chính là phần mở rộng và đào sâu của việc tiếp nhận những điểm giá trị hơn. Phần này ta chỉ cần làm theo bốn nguyên tắc sau đây.
-B1: Tiếp nhận nhiều thông tin hữu ích hơn, khi chúng ta đang nhiều năng lượng để xử lý những vấn đề khó.
-B2: Tiếp nhận thông tin cân bằng, khi chúng ta đang ít năng lượng.
-B3: Tiếp nhận thông tin giải trí có chủ đích, khi ta cạn năng lượng và cần được sạc lại.
-B4: Tiếp nhận ít thông tin rác đi.
Để có thể phân loại và biết được đâu là thông tin hữu ích, đâu là thông tin giải trí và đâu là thông tin rác, ta cần kiểm kê, đánh giá mọi thứ mà ta nạp vào. Sau đó chủ động lựa chọn, nạp những thông tin có giá trị hơn, phục vụ và mục đích ý nghĩa và lớn lao mà chúng ta cần tập trung vào. Mình xin kết bài bằng một câu nói mà mình rất yêu thích của tác giả, đó chính là “thứ ta tập trung vào thể hiện con người ta”. Hay nói đúng hơn, ta chính là những gì mà ta tập trung hằng ngày. Hy vọng bài chia sẻ này có thể giúp bạn có được những kiến thức hữu ích để phục vụ cho quá trình siêu tập trung của bạn để tạo ra tạo ra những thành quả tuyệt vời trong tương lai.
