Có những cuốn sách sẽ hỗ trợ và làm rõ những trăn trở trong tâm trí ta. Nhiệm vụ của ta chính là đọc đủ nhiều để tìm ra những cuốn sách ấy. Tốc độ niềm tin của Stephen M. R. Covey là một cuốn sách như vậy. Cuốn sách cụ thể hóa về những khía cạnh then chốt của mục tiêu. Mình rất thích tư duy của tác giả này, ông có khả năng biến những thứ vô hình trở nên rõ ràng nhất có thể. Niềm tin cũng nằm trong số đó.
Hôm qua có bạn chia sẻ với mình rằng “chồng bảo bạn ấy, đọc nhiều sách mà chẳng làm được gì một cách đầy mỉa mai”. Mình bảo anh chồng nói vậy là bởi bạn chưa áp dụng được những gì đọc được vào đời sống và tạo ra thành quả. Niềm tin mà chồng của bạn dành cho bạn chưa cao, nhiệm vụ của bạn là cần củng cố và cải thiện niềm tin ấy bằng việc tạo ra những thành quả thực sự trong công việc và đời sống. Muốn vậy, bạn cần nắm chắc về khái niệm NIỀM TIN và những yếu tố cốt lõi cấu thành nên nó.
Niềm tin chính là sự tín nhiệm của ta đối với bản thân và mọi người xung quanh. Nó được hình thành từ hai yếu tố, đó là bản tính và năng lực. Bản tính bao gồm sự chính trực, động cơ, chủ đích đối xử với người khác. Năng lực bao gồm khả năng, kỹ năng, kết quả, thành tích. Và cả hai đều cần thiết và quan trọng như nhau. Bạn nữ trong trong trường hợp trên chỉ mới có được bản tính mà thiếu đi phần năng lực. Đó là lý do vì sao niềm tin của chồng dành cho bạn ấy chưa đủ nhiều. Bởi phần thể hiện khả năng, kỹ năng, kết quả và thành tích của bạn chưa có. Dẫn đến chồng nghi ngờ rằng học nhiều, đọc nhiều nhưng không có giá trị và ý nghĩa gì. Mình tin đây là phần mà rất nhiều người gặp phải chứ không riêng gì bạn nữ ở phía trên.
Ta có năm cấp độ của niềm tin bao gồm: niềm tin vào bản thân, niềm tin trong mối quan hệ, niềm tin trong tổ chức, niềm tin trên thương trường và niềm tin trong xã hội. Trong đó niềm tin vào bản thân là niềm tin quan trọng nhất, bởi đó là nền tảng của các cấp độ còn lại. Trong bài viết này mình tập trung đào sâu vào
Cấp độ số 1: niềm tin vào bản thân – sự tín nhiệm cá nhân.
Nó trả lời cho hai câu hỏi: Bạn có tin vào bản thân? Và người ta có thể tin tôi không? Bốn yếu tố cốt lõi trong sự tín nhiệm cá nhân này chính là: SỰ CHÍNH TRỰC, CHỦ ĐÍCH, KHẢ NĂNG và KẾT QUẢ. Trong đó sự chính trực, chủ đích liên quan đến bản tính, còn khả năng và kết quả liên quan đến năng lực. Và cả bốn yếu tố này đều cần thiết cho niềm tin vào bản thân. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu từng yếu tố một.
Thứ nhất là sự chính trực: chính là làm đúng nhưng gì bạn đã cam kết. Nó là sự nhất quán từ trong ra ngoài. Nó là sự can đảm hành động theo niềm tin và giá trị mà ta theo đuổi. Mình ví dụ, bạn nói với mọi người rằng, bạn sẽ tập thể dục thể thao đều đặn ít nhất 5 lần một tuần. Tuy nhiên bạn đã không thực hiện, hoặc thực hiện một cách hời hợt thì niềm tin của bạn với bản thân và niềm tin của người khác với chính bạn sẽ bị xói mòn theo thời gian. Ngược lại, bạn chẳng những thực hiện đúng cam kết và mà còn duy trì được nó theo thời gian và tạo ra những thành quả cho riêng mình thì niềm tin vào bản thân của bạn sẽ được củng cố một cách mạnh mẽ. Góc nhìn, niềm tin của người khác dành cho bạn cũng sẽ được củng cô và cải thiện theo. Trong đó có cả những người thân của bạn. Sự chính trực đi kèm với lòng tự tròng là vì vậy.
Thứ hai là chủ đích: đó chính là động cơ, ý định, và hành vi cũng từ đó mà ra. Niềm tin chỉ lớn mạnh khi động cơ ngay thẳng và dựa trên lợi ích của tất cả mọi người chứ không riêng gì bản thân. Phần này cũng liên quan mạnh mẽ tới bản tính của mỗi người. Khi ta nghi ngờ động cơ từ ai đó không tốt thì niềm tin của ta dành cho họ cũng không cao, dẫn đến kết quả sẽ không được như ta kỳ vọng.
Thứ ba là khả năng: đây chính là tài năng, thái độ, kỹ năng, kiến thức và phong cách của chính ta. Khả năng là phương tiện giúp ta tạo ra kết quả. Tại sao khả năng lại rất quan trọng trong sự tín nhiệm. Là bởi nó thể hiện trình độ chuyên môn, khả năng nghiệp vụ và giá trị mà ta có thể mang tới cho người khác. Mình sẽ lấy một ví dụ để các bạn dễ hiểu. Chẳng hạn, mình cực kỳ tin ở anh xã mình, anh là một con người chính trực, đã nói là làm, bản thân anh làm gì cũng đều nghĩ tới mình và những người xung quanh (động cơ tốt). Tuy nhiên khi mình sinh em bé, mình không thể nhờ chồng mình đỡ đẻ được, là bởi anh không có nghiệp vụ chuyên môn ở khía cạnh này.
Cuối cùng là kết quả: đây chính là bảng thành tích, hiệu quả công việc và hoàn thành công việc được giao. Nếu chúng ta không hoàn thành được những kỳ vọng, thì uy tín của chúng ta sẽ bị giảm sút. Ngược lại khi ta thực hiện được những gì mình đảm nhận, uy tín sẽ được nâng cao. Và uy tín này sẽ luôn đi trước tên tuổi của ta. Mình rất thích phần liên hệ của tác giả, ông giúp độc giả của mình hình dung rõ ràng, cụ thể về bốn khía cạnh này thông qua hình ảnh cái cây. Chính trực là phần nằm bên dưới mặt đất, phần rễ cây, từ bộ rễ này sẽ mọc lên một cái cây đúng nghĩa. Chủ đích là phần thân cây, nhô lên từ mặt đất để vươn lên không trung. Khả năng là các nhánh cây, chúng là khả năng giúp ta tạo ra kết quả. Cuối cùng là kết quả – phần quả ngọt – sự hiện hữu, rõ ràng, đo lường được, dễ thấy, dễ đánh giá.
Quay trở lại với câu chuyện của bạn nữ phía trên, nếu muốn củng cố và gia tăng niềm tin của chồng thì bạn ấy sẽ cần biết được khả năng của mình đến đâu, nỗ lực đến cùng với những cam kết mà bản thân đã đặt ra để tạo nên những kết quả then chốt trong cuộc sống. Mình ví dụ khi đọc sách, bạn muốn vận dụng nó trong khía cạnh nuôi dưỡng và dạy bảo các con thì bạn sẽ cần phải viết ra mục tiêu, phương hướng, lộ trình để đồng hành cùng con. Hết lòng với hành trình ấy cho đến khi đạt được mục tiêu mới thôi. Lúc này chồng sẽ nhìn bạn với một ánh mắt khác bởi bạn chẳng những thay đổi mà còn giúp được bé con của hai người thay đổi và chuyển hóa theo. Bản thân mình có được sự tín nhiệm rất lớn từ chồng vì ngay từ thời yêu nhau mình đã là người nói được làm được. Sau này lấy nhau rồi thì niềm tin này lại càng được củng cố mạnh mẽ. Tất cả những cam kết mình đưa ra dù nhỏ nhất cũng được bản thân mình hoàn thành trọn vẹn. Đó là lý do vì sao mình có thể dẫn dắt, định hướng và giúp được chồng thay đổi, hoàn thiện bản thân theo thời gian.
Cuốn này mình vẫn đang đọc, nay bận đi trông thi, chấm thi nhưng vì tâm đắc quá nên tranh thủ viết những lúc chờ sinh viên chuẩn bị thuyết trình. Hi vọng hữu ích với mọi người. Mình sẽ đóng gói cuốn sách này sớm nhất cho những ai quan tâm khi đọc xong.
